Endodoncja pod mikroskopem
Dla większości z nas najlepiej by było aby nasze naturalne zęby były zdrowe przez całe życie. Próchnica jest jednak nadal szeroko rozpowszechnioną chorobą i przyczyną tworzenia się ubytków, które lekarz oczyszcza, a później zabezpiecza wypełnieniem(„plombą”).
Czasami zdarza się, że próchnica jest już tak zaawansowana a ubytek tak głęboki, że narusza silnie unerwioną cześć zęba – tą cześć nazywamy miazgą.
W takiej sytuacji nie wystarczy procedura oczyszczenia zęba i założenia wypełnienia – należy przeprowadzić leczenie kanałowe, które nazywamy leczeniem endodontycznym.
Na czym polega i jak przebiega leczenie kanałowe?
Poniżej prezentujemy budowę zęba jak i również wyjaśniamy dlaczego leczenie kanałowe czasami bywa niezwykle skomplikowane.
– Budowa zęba
Ząb jest zbudowany ze szkliwa, zębiny, cementu korzeniowego i miazgi. Zębina znajduje się w środku zęba, w obrębie korony pokrywa ją szkliwo a w części korzeniowej cement. Ząb, który służy nam do odgryzania i rozdrabiania pokarmu, spełnia również funkcje ochrony nerwów i naczyń krwionośnych nazywanych miazgą, która jest odpowiedzialna za jego procesy życiowe i znajduje się wewnątrz zęba pod warstwa zębiny.
Dlaczego warto leczyć kanałowo ?
Miazga zbudowana jest z naczyń oraz nerwów. Jest miękką tkanką, która stanowi wspaniały system odżywiania zęba. Czasami dochodzi do jej zakażenia. W jej obręb wnikają drobnoustroje, które znajdują tam doskonałe dla siebie warunki do życia i namnażania się. W efekcie powodują zapalenie miazgi i jej zniszczenie, a nawet stan ropny wokół korzenia i w jego obrębie. Wszystko to powoduje przewlekły lub ostry ból zęba. Może też dojść do obumarcia miazgi, a infekcja może rozpowszechnić się aż do kości wokół zęba. Możliwa jest także tzw. wtórna infekcja kanałów korzeniowych i kości w okolicy zęba, spowodowana nieefektywnym leczeniem kanałowym wykonanym wcześniej.
W takiej sytuacji lekarz podejmuje decyzje o leczeniu kanałowym. W przypadku niedokładnego leczenia endodontycznymego następuje dalszy rozwój stanu zapalnego wewnątrz kanałów korzeniowych oraz w kości w okolicy szczytów korzeni zębów. Wraz z krwią bakterie oraz ich toksyny mogą być przenoszone do innych obszarów. Proces ten nazywamy zakażeniem odogniskowym i jest szczególnie niebezpieczny u pacjentów z obniżona odpornością.
Celem leczenia jest przede wszystkim usunięcie chorej miazgi lub zakażonego wypełnienia kanałów, a tym samym usunięcie drobnoustrojów z systemu kanałowego, żeby infekcja nie rozpowszechniła się dalej. Leczenie takie prowadzi się w znieczuleniu miejscowym, co powoduje ze jest całkowicie bezbolesne.
Kiedy leczymy kanałowo?
Kanałowo leczymy w przypadku :
-zębów z głęboką próchnicą sięgającą miazgi zęba (z objawami bólowymi lub nie, początkowa faza zapalenia nie musi dawać objawów bólowych. Próchnica sięgająca naczyń i nerwów zęba zawsze prowadzi do ich zakażenia)
-zęby z martwą miazgą (mogą ale nie muszą wystąpić objawy bólowe, na zdjęciu czasem widoczne już jest zapalenie tkanek otaczających ząb)
– ząb po leczeniu kanałowym, który boli lub na zdjęciu RTG widoczny jest stan zapalany i/lub widoczne nieprawidłowe leczenie
– w przypadku obnażenia miazgi np. podczas szlifowania zębów pod uzupełnienia stałe lub urazu
-w przypadku ostrego bólu zęba, nie każdy ból i stan zapalny musi być spowodowany próchnicą! przyczyną mogą być też czynniki np. mechaniczne (urazy)
Rozpoczęcie leczenia
Przed rozpoczęciem leczenia wykonywane jest zdjęcie rentgenowskie w naszej placówce. Zazwyczaj jest to zdjęcie tomografii wiązki stożkowej o niskiej dawce promieniowania zapewniając Pacjentowi bezpieczeństwo oraz gwarantujące bardzo wysoką wartość diagnostyczną. Po „otwarciu” zęba lekarz odnajduje wejścia do kanałów. Następnie przy użyciu narzędzia elektronicznego wyznacza długości kanałów. Odnajdowanie wejść zazwyczaj odbywa się przy pomocy mikroskopu tak by odnaleźć wszystkie kanały. Następnie lekarz opracowuje kanały specjalnymi, sterylnymi narzędziami ręcznymi i maszynowymi. Narzędzia służą do opracowania korzeni tak by nadać im odpowiedni kształt oraz usunąć zainfekowaną miazgę i części zębiny. Narzędzia maszynowe pozwalają na opracowanie bardzo krętych i wąskich kanałów. Równocześnie kanał jest płukany różnymi płynami o działaniu przeciwbakteryjnym. Podczas płukania „aktywuje” się płukanie tak by płyn zadziałał najbardziej skutecznie. Aktywowanie jest wykonywane przy pomocy narzędzi elektronicznych emitujące ultradźwięki.
Dezynfekcja dodatkowo może być wykonana ozonem lub laserem. Jednak te zabiegi wymagają wcześniejszej konsultacji z lekarzem oraz wiążą się z dodatkowymi kosztami.
Aby do zęba nie przedostały się bakterie ze śliny i innych sąsiadujących zębów oraz by środki używane do oczyszczania korzeni nie wydostały się poza, ząb jest osłonięty specjalną guma nazywana koferdamem.
Mimo tego, że dokładamy wszelkich starań by leczenie kanałowe było skończone na jednej wizycie czasami bywa to niemożliwe np. podczas ostrych stanów zapalnych lub przy skomplikowanych przypadkach anatomicznych– wówczas potrzeba kilku wizyt aby zakończyć leczenie sukcesem i wyleczyć ząb całkowicie.
Wypełnianie i zamykanie
Po oczyszczeniu i wypłukaniu kanał korzeniowy jest wypełniany specjalnym biologicznie zgodnym materiałem, zazwyczaj w formie ćwieków gutaperkowych wraz ze specjalną pastą uszczelniającą. Następnie odbywał się odcięcie ćwieka specjalnym narzędziem przypominającym długopis, który pod wpływem bardzo wysokiej temperatury odcina ćwiek tak by tylko jego końcówka pozostała na końcu kanału, reszta kanału jest wypełniania również gutaperką ale na ciepło, w stanie płynnym, która w temperaturze 240 stopni jest podawana i uszczelnia nie tylko kanał główny ale również kanaliki boczne odchodzące od kanału. Szczelne wypełnienie kanałów bocznych zapobiega nawrotom infekcji i pozawala zachować ząb przez wiele lat.
Praca pod mikroskopem
Podczas leczenia kanałowego w nowoczesnej endodoncji zaleca się pracę w powiększeniu przy wykorzystaniu lup lub mikroskopu. Znalezienie mikrostruktur wewnątrz zęba i zachowanie naturalnego przebiegu systemu kanałów korzeniowych ( średnicy niejednokrotnie mniejszej niż 0,06mm), jest niemożliwe bez co najmniej kilkukrotnego powiększenia.
Bez odpowiedniego powiększenia niemożliwe jest wykonanie tak specjalistycznych zabiegów często ratujących ząb np. usunięcie fragmentu złamanego narzędzia lub zamkniecie perforacji.
Leczenie endodontyczne jest procedurą skomplikowaną i należy wiedzieć że:
Gwarancja
Jak przy każdym leczeniu nie ma 100% gwarancji powodzenia. Istnieją jednak bardzo wysokie szanse, że chory ząb przy nowoczesnych technologiach leczenia endodontycznego będzie zachowany przez wiele lat. Sytuacja taka ma miejsce ponieważ każdy organizm może zachować się w inny sposób niż wskazują na to badania. Obecnie powodzenie w leczeniu kanałowym według procedur wynosi około 90%.
Po leczeniu endodontycznym konieczna jest jak najszybsza, trwała rekonstrukcja zęba ze względu na wysokie ryzyko złamania osłabionej korony zęba. Przy niewielkim stopniu uszkodzenia korony zęba wystarcza odbudowa zachowawcza za pomocą wypełnienia. Jeśli ząb jest mocno zniszczony, konieczna jest odbudowa protetyczna najczęściej za pomocą wkładu koronowego (INLAY) lub wkładu koronowo-korzeniowego(włókno szklane) i korony protetycznej. Tylko szczelna i trwała odbudowa przeciwdziała wtórnej infekcji oraz mechanicznym urazom leczonego zęba;
Alternatywa do leczenia kanałowego
1) Usunięcia zęba i wszczepienie implantu
2) Most protetyczny z oparciami na zębach bocznych.
NIE ODNOSZĄ SIĘ DO WSZYSKICH PRZYPADKÓW LECZEŃ.
niu.